Maquette Rijsenhout

Ruimte Maken voor Wonen in Rijsenhout

In Rijsenhout is een dringende behoefte aan passende woningen voor senioren, gezinnen en starters. Bewoners, als ervaringsdeskundigen van hun dorp, hebben een goed beeld van de kansen en uitdagingen binnen hun gemeenschap. Slimme oplossingen zoals het ruilen van locaties, het doorschuiven van bewoners en alternatieve woonvormen, kan de woningdruk verlichten. De dorpsraad heeft Podium voor Architectuur benaderd om hun wensen te verbeelden: hoe ziet een mogelijke toekomst van Rijsenhout eruit?

De vraag om de toekomstplannen voor Rijsenhout te visualiseren, bleek een geschikte opdracht voor het PvA Jongeren-team. Voor de stageperiode van begin 2024 ontvingen we sollicitatiebrieven met interessante portfolio’s. De keuze wie we op gesprek wilden laten komen, was lastig te maken. Daarom besloten we: we willen ze allemaal! Na een succesvolle kennismakingsworkshop werd het eerste PvA Jongeren-team geboren: Ly Mai en Sefa Taskin, van de opleiding Game Design, en Lucie Alfarez en Matthijs Piet, studenten Human Technology, allen MBO.

Dit nieuwe team kreeg de taak om de wensen van de dorpsraad over ruimtelijke vraagstukken in Rijsenhout te visualiseren. Zo maakten ze een maquette met verplaatsbare onderdelen en ontwikkelden daarnaast een digitale 3D-omgeving van het dorp met voorstellen voor woonsituaties.

Van vergrijzing naar vernieuwing

De vraag vanuit de dorpsraad is helder: "Er lijkt meer mogelijk in Rijsenhout. De gemeente vraagt ons om ideeën, en hoewel we goede ideeën hebben, missen we de tools om deze goed te visualiseren en te onderbouwen." De gemeente werkt momenteel aan een plan voor 400 nieuwe woningen, maar volgens de dorpsraad moet er gebouwd worden naar de behoefte van het dorp. Hierbij ligt de focus op een mix van seniorenwoningen en zorgwoningen, om eengezinswoningen vrij te maken voor nieuwe gezinnen. De vergrijzing in Rijsenhout is namelijk een groot probleem: 30% van de eengezinswoningen wordt bewoond door 70-plussers, vaak door één of twee personen.

Rijsenhout is een dorp waar de vergrijzing duidelijk merkbaar is. Sinds de jaren 60 zijn er nauwelijks nieuwe woningen bijgekomen. Reden: de Rijksreservering van de Parallelle Kaagbaan, waardoor woningbouw onmogelijk was. Een aanzienlijk deel van de eengezinswoningen wordt nu bewoond door ouderen, waarvan velen een groot huis hebben met lege slaapkamers. Deze vergrijzing is ook zichtbaar in de fusie van de laatste twee basisscholen tot één school. Het bouwen van zowel seniorenwoningen als jongerenwoningen dicht bij het dorpscentrum kan een oplossing bieden. Door ouderen de mogelijkheid te geven om naar seniorenappartementen te verhuizen, komen hun woningen vrij voor jonge gezinnen en starters. Deze instroom van jonge gezinnen is belangrijk om ook de laatste basisschool open te houden.

Dit kan een grote impuls geven aan de gemeenschap, in combinatie met een bescheiden hoeveelheid nieuwbouw. Een heldere visualisatie is daarbij essentieel om dit proces inzichtelijk te maken.

3D-visualisatie en maquette

Stagiairs Ly en Sefa, beiden gespecialiseerd in 3D-modellering, werkten aan een virtuele 3D-weergave van het centrum van Rijsenhout. Deze digitale omgeving biedt de mogelijkheid om de verschillende toekomstscenario’s te verkennen. Met een controller kan virtueel door de omgeving worden gelopen.

Een bijzonder element in de presentatie was het ontwerp van de Westeinderscheg door architect Alexander Beeloo, dat ook in het 3D-model is verwerkt. Vanuit een jongerenperspectief werden extra functies toegevoegd aan de kade, zoals een gazebo en een herontwerp van het oude pontje, om plekken te creëren waar jongeren kunnen ontspannen zonder veel kosten.

Tegelijkertijd werken Lucie en Matthijs aan een 3D maquette van Rijsenhout, waarbij het dorp wordt gepresenteerd als een puzzel die verschuifbaar is. Ze visualiseerden hun ideeën met een gedetailleerde kaart op schaal 1:1250 en 3D-geprinte huisjes in verschillende kleuren, die aangeven welke huizen van Ymere momenteel door 70-plussers worden bewoond en welke beschikbaar zouden komen voor gezinnen

Uiteindelijk presenteerde het jongeren team de visualisaties aan de dorpsraad van Rijsenhout. Dit project is een voorbeeld van hoe bottom-up ruimtelijke ontwerpvragen, hier met dorpsraad Rijsenhout als opdrachtgever, gekoppeld werd aan het jongerenteam van PvA. Het proces krijgt een vervolg, de Dorpsraad is in gesprek met gemeente. Twee andere kernen in Haarlemmermeer hebben aangegeven ook met jongeren en hun woningen aan de slag te willen.